محرک تاریخ از دیدگاه علامه طباطبایی

Authors

احمد رهدار دانشگاه باقرالعلوم

یحیی عبداللهی دانشگاه ادیان و مذاهب

Abstract:

بحث درباره عامل اصلی حرکت در تاریخ، از مهمترین مباحث فلسفه نظری تاریخ است که چگونگی حرکت تاریخ را مورد توجه قرار می‌دهد. بررسی این موضوع از دیدگاه عالمان معاصر شیعی می‌تواند گامی مؤثر برای تبیین رویکرد دینی به این مقوله باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اندیشه علامه طباطبایی (ره) درباره کیفیت حرکت تاریخ است. علامه طباطبایی (ره) تاریخ را سیر حرکت از وحدت به کثرت و از کثرت به وحدت دانسته است. انسان‌ها برای استخدام یکدیگر تلاش می‌کنند و این گونه به یکدیگر پیوند می‌یابند و جامعه ابتدایی را تشکیل می‌دهند. از آنجایی که خصیصه استخدام، با منفعت‌طلبی شخصی همراه است، موجب پیدایش اختلاف و هرج مرج می‌شود. امکان رفع این اختلاف فقط از سوی عاملی بیرونی، یعنی نبوت وجود دارد. انبیای الهی با شریعت آسمانی، موجب اتحاد و وحدت جوامع و رشد و تکامل آن‌ها به سوی سعادت حقیقی می‌شوند. از این رو، انبیای الهی را می‌توان عامل اصلی حرکت تاریخ محسوب کرد.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

عملکرد فطرت به‌مثابه محرک تاریخ در فلسفۀ تاریخ علامه طباطبایی

مسئلۀ محرک تاریخ از جمله مباحث چندوجهی فلسفۀ تاریخ است که با مباحث دیگر آن درمی‌آمیزد. این مسئله در دیدگاه علامه طباطبایی با شناخت ادوار تاریخ گره خورده است. تاریخ مورد اشارۀ علامه، تاریخ انسان و ملت‌ها است که در منظومۀ فکری وی به سه دورۀ بساطت و سادگی، وحدت ملت‌ها و حس و ماده تقسیم می‌شود. فطرت به‌مثابه محرک تاریخ در هر سه دوره نقش ایفا می‌کند. در دو دورۀ اول، فطرت خود را در قالب خاصیت استخدام...

full text

تأویل از دیدگاه علامه طباطبایی

این متن در پی بررسى و نقد دیدگاه علامه طباطبایى درباره "تأویل" است. نویسنده پس از توضیح معنى لغوى تأویل، موارد استعمال چهارگانه آن را در قرآن و کلام سلف برمى‌شمارد که عبارتند از: توجیه متشابه، تعبیر رؤیا، عاقبت امر و سرانجام کار و برداشت همه‌جانبه از آیه و بر این باور است که تمام آیات داراى تأویل به معنى اخیر است که از آن تعبیر به "بطن" نیز شده است سپس به صورت عملى تأویل چند آیه را مطرح مى‌کن...

full text